ઇતિહાસ

હાલના સુરેન્દ્રનગર જીલ્લાને પહેલા “ઝાલાવાડ” કહેવામાં આવતું હતું અને “ઝાલાવાડ” શબ્દ તેનું નામ ઝાલા રાજપૂતો પરથી પડ્યું છે જેમણે ધ્રાંગધ્રા, વઢવાણ, લીંબડી, સાયલા વગેરે જેવા સંખ્યાબંધ રાજ્યો પર શાસન કર્યું હતું. સુરેન્દ્રનગર શહેર કે જ્યાંથી જિલ્લો ઉતરી આવ્યો છે. તેનું હાલનું નામ અગાઉ વઢવાણ કેમ્પ તરીકે જાણીતું હતું અને તે બ્રિટિશ પોલિટિકલ એજન્ટોનું મુખ્ય મથક હતું. પોલિટિકલ એજન્ટોએ વઢવાણ છાવણીમાંથી પીછેહઠ કરી અને 1946 એ.ડી.માં તેને વઢવાણના શાસકને પુનઃસ્થાપિત કરી અને ત્યારપછી તેનું નામ બદલીને “સુરેન્દ્રનગર” રાખવામાં આવ્યું જે પૂર્વ વઢવાણ રાજ્યના શાસક શ્રી સુરેન્દ્રસિંહજીના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું અને તે 1948થી જિલ્લાનું મુખ્ય મથક છે.

નવેમ્બરમાં ,1956માં રાજ્યોનું પુનઃગઠન કરવામાં આવ્યું અને વિદર્ભ, મરાઠાવાડા, સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ પ્રદેશો સાથે મોટા દ્વિભાષી રાજ્ય બોમ્બેની રચના કરવામાં આવી અને સુરેન્દ્રનગર જિલ્લો બોમ્બેના મોટા દ્વિભાષી રાજ્યનો એક ભાગ બન્યો. ગૃહ વિભાગના 23/03/1959 ના નોટિફિકેશન No.SRO.1957/5329(ii)-III મુજબ, બોમ્બે રાજ્ય “ઝાલાવાડ જિલ્લો” 1લી એપ્રિલ 1959 થી સુરેન્દ્રનગર જિલ્લો તરીકે ઓળખાયો. બોમ્બે રાજ્ય 1લી મે 1960 ના રોજ વિભાજન કરવામાં આવ્યું હતું અને ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રના અલગ રાજ્યોની રચના કરવામાં આવી હતી અને તે તારીખથી સુરેન્દ્રનગર જિલ્લો ગુજરાત રાજ્યનો ભાગ બન્યો હતો. “ઝાલાવાડ” ના પ્રથમ જિલ્લા ન્યાયાધીશ માનનીય શ્રી જે.એ.બક્ષી હતા. જિલ્લા મુખ્યાલય સુરેન્દ્રનગર ખાતે જિલ્લા અદાલતનું મકાન 1950માં બાંધવામાં આવ્યું હતું અને સુરેન્દ્રનગર જિલ્લાના પ્રથમ જિલ્લા ન્યાયાધીશ માનનીય શ્રી એમ.બી.દેસાઈ હતા. હાલમાં શ્રી એલ.એસ.પીરઝાદા 01/04/2024 થી પ્રિન્સિપાલ ડિસ્ટ્રિક્ટ એન્ડ સેશન્સ જજ, સુરેન્દ્રનગર તરીકે પ્રમુખપદે છે.